Zgaga w ciąży – co na nią pomaga? Skuteczne sposoby

Zgaga w ciąży – objawy i przyczyny

Zgaga w ciąży pojawia się przede wszystkim dlatego, że w organizmie ciężarnej występuje wysoki poziom progesteronu – a hormon ten sprawia, że mięśnie się rozluźniają, w tym także mięśnie przełyku, które odpowiadają za zamykanie miejsca między przełykiem a żołądkiem, aby zapobiegać cofaniu się pokarmu oraz kwasów żołądkowych. Nieszczelny zwieracz sprawia, że pokarm oraz soki żołądkowe bez trudu powracają do przełyku i wówczas kwas podrażnia wrażliwą śluzówkę. W ciąży zwieracz przełyku jest naturalnie bardziej rozluźniony, właśnie z powodu hormonów – ciężko więc jest zwyczajnie unikać zgagi, gdyż wszelkie zabiegi mogą okazać się nieskuteczne.

Po drugie, powiększający się płód, a wraz z nim macica, zaczynają w pewnym momencie uciskać żołądek i wypychać go ku górze – a ten z kolei naturalnie znajduje się coraz bliżej przełyku. Wówczas łatwiej jest o zgagę.

Objawy zgagi w ciąży – chociaż nie są groźne – mogą bardzo uprzykrzyć codzienność. Poza pieczeniem w przełyku oraz w okolicach mostka, może dojść także ból w klatce piersiowej – zwłaszcza w przypadku schylania się, albo w pozycji leżącej. Często do objawów towarzyszących dochodzi również odbijanie treścią pokarmową, a także kwaśny posmak w jamie ustnej.

Zgaga w ciąży jest najbardziej dokuczliwa w 2 oraz 3 trymestrze, gdyż właśnie wtedy płód rozwija się najmocniej – staje się większy z miesiąca na miesiąc, przez co z każdym dniem coraz bardziej uciska żołądek.

Zgaga w ciąży ze względów fizjologicznych jest trudna do uniknięcia, jednak nie oznacza to, że ciężarne są na nią skazane! Istnieją pewne skuteczne sposoby, które pozwolą na wyraźne złagodzenie przykrych objawów i poprawią komfort życia.

Co robić, aby nie mieć zgagi w ciąży?

Zanim przejdziemy do produktów, które łagodzą zgagę w ciąży, zastanówmy się, co możemy zrobić, aby do zgagi w ciąży nie dopuścić lub przynajmniej ją zminimalizować. Okazuje się, że jest kilka zasad, dzięki którym zgaga może się pojawiać rzadziej niż dotychczas albo być mniej nasilona. Warto wziąć je sobie do serca i wdrożyć w codzienności! Oto najważniejsze zasady:

• Jedz 5-6 mniejszych posiłków dziennie, zamiast 3 głównych. Dzięki temu unikniesz przepełnienia żołądka, które sprzyja rozciąganiu zwieracza przełyku, a co za tym idzie, wypychaniu treści żołądka do przełyku.
• Jedz powoli i w spokoju, dokładnie przeżuwając każdy kęs – dzięki temu żołądek będzie miał ułatwione zadanie w trawieniu pożywienia.
• Nie schylaj się bezpośrednio po posiłku, ani nie przyjmuj pozycji leżącej – przez minimum 2 godziny. W tym czasie powinnaś albo siedzieć, albo przyjąć pozycję pionową, aby wspomóc przesuwanie się pokarmu we właściwym kierunku. Leżenie z pełnym żołądkiem tuż po posiłku może niestety spowodować nacisk treści żołądka na zwieracz przełyku, przez co bardzo prawdopodobne, że wystąpi zgaga.
• Nie objadaj się przed snem – ostatni posiłek zjedz na 3 godziny przed położeniem się spać.
• Dostosuj swoje miejsce spania, zapewniając uniesienie głowy na wysokość ok. 15 cm. Spanie w takiej pozycji zapobiega cofaniu się przetrawionego pokarmu do przełyku. Aby jednak nie nabawić się skrzywienia kręgosłupa, najlepiej pod nogi łóżka włóż stare książki lub inne twarde przedmioty. Innym sposobem jest zastosowanie poduszek ortopedycznych, które zapewniają odpowiednią pozycję.
• Nie uciskaj talii, ani brzucha – każdy nacisk na żołądek może być przyczyną zgagi po spożyciu posiłku.
• Nie pal papierosów – oczywiście rezygnacja z palenia wydaje się być konieczna ze względu na samą ciążę, ale niestety nadal wiele kobiet nie rzuca palenia, gdy zachodzi w ciążę. Wówczas zwieracz przełyku jest jeszcze bardziej narażony na rozluźnienie niż u kobiety niepalącej. Warto wiedzieć, że nawet bierne palenie powoduje osłabienie tego mięśnia.
• Unikaj stresu – okazuje się, że stres co prawda nie jest bezpośrednim powodem zgagi, ale może nasilać jej odczuwanie.
• Sprawdź, jakie leki przyjmujesz – niektóre leki mogą nasilać zgagę – np. te, które przyjmuje się przy niektórych chorobach serca, nadciśnieniu, depresji czy przy bezsenności. Oczywiście stosowanie jakichkolwiek leków w ciąży powinno być uzgodnione wcześniej z lekarzem.

Co pomaga na zgagę w ciąży? Lista produktów

1. IMBIR. Świeży imbir to jeden z ulubionych produktów kobiet w ciąży. Dlaczego? Po pierwsze doskonale łagodzi nudności. Okazuje się, że może także świetnie łagodzić zgagę! W jaki sposób go spożywać? Najlepiej zetrzyj kawałek korzenia imbiru na tarce o grubych oczkach i zaparz wrzątkiem przez kilka minut pod przykryciem. Aby złagodzić smak, dodaj nieco miodu (o ile nie masz cukrzycy ciążowej). Możesz również dodać ulubione owoce, np. cytrusy, które dodadzą aromatu takiemu naparowi.
2. MIGDAŁY. Migdały to produkt, który poleca wiele kobiet w ciąży, właśnie ze względu na świetne łagodzenie zgagi. Migdały mają bowiem właściwość zobojętniania kwasu solnego w żołądku, ponieważ same mają odczyn zasadowy. W przypadku wystąpienia zgagi, zjedz ok. 5-8 sztuk migdałów. To działa!
3. MLEKO. Niektórym ciężarnym pomaga wypicie szklanki świeżego, ciepłego mleka o niskiej zawartości tłuszczu. Mleko można równie dobrze zastąpić kefirem, maślanką lub jogurtem.
4. WODA. Jeśli zgaga nie jest bardzo nasilona, niekiedy skutecznie łagodzi ją ciepła woda z miodem i octem jabłkowym. Wypicie jednej szklanki takiej mikstury z dodatkiem 1 łyżki miodu i 1 łyżki octu jabłkowego, powinno pomóc.
5. SODA. Okazuje się, że zjedzenie 1 małej łyżeczki sody oczyszczonej rozpuszczonej w szklance wody, może skutecznie pomóc na zgagę w ciąży.
6. SOKI. W przypadku pojawienia się pieczenia w przełyku, wypróbuj soki o odczynie zasadowym, gdyż mogą one neutralizować kwasy żołądkowe. Do takich soków należą np.: sok z marchwi, sok z buraków, sok z ogórków.

Zgaga w ciąży a zioła. Czy to dozwolone?

Z ziołami w ciąży niestety trzeba bardzo mocno uważać. Wiele z nich – a można by powiedzieć, że nawet większość – jest w tym okresie bardzo ryzykowna, gdyż może powodować różne powikłania, w tym np. poronienie czy poród przedwczesny. Wymienione poniżej zioła uchodzą za bezpieczne w ciąży, ale zanim po nie sięgniesz, zapytaj swojego lekarza, czy aby na pewno powinnaś je spożywać.

• SIEMIĘ LNIANE. Na zgagę w ciąży często wybawieniem jest kisiel z siemienia lnianego. Jest on bardzo prosty w przygotowaniu: wystarczy zalać połową szklanki wrzątku 1-2 łyżeczki nasion siemienia lnianego i pozostawienie ich na ok. 20 minut pod przykryciem. Kisiel najlepiej jest wypić przed pójściem spać, dodając nieco ciepłego mleka albo wody. Bardzo ważne jest, aby mikstura miała konsystencję kisielu, ponieważ wtedy stworzy na ścianach przełyku pewnego rodzaju barierę ochronną przed drażniącymi kwasami żołądkowymi.
• LIPA. Napar z kwiatu lipy również okazuje się być skutecznym sposobem na zgagę. Można go pić 3 razy dziennie – najlepiej przed posiłkiem. Aby zrobić napar, wystarczy zalać wrzątkiem (1 szklanką) 1 łyżeczkę ziół, po czym przykryć wywar na 20 minut. Po tym czasie jest gotowy do wypicia.
• MAJERANEK. Majeranek – najlepiej w towarzystwie zielonego kminku – doskonale łagodzi zgagę. Wymieszaj oba składniki w proporcji 1:1 i weź ok. ½ łyżeczki mieszanki, jeżeli poczujesz pieczenie w przełyku. Poczekaj, aż zioła połączą się ze śliną i dopiero wtedy połknij je!
• WIĄZÓWKA BŁOTNA. Napar z tego ziela pije się w chwili wystąpienia objawów zgagi. Aby go przygotować, zalej szklanką wrzątku 1 łyżeczkę ziela, po czym parz wywar pod przykryciem przez ok. 20 minut.
• RUMIANEK. To bezpieczny sposób na zgagę – wystarczy zalać to ziele szklanką wrzątku i poczekać, aż będzie ciepły.
• KOPER WŁOSKI. Podobnie, jak rumianek, ma właściwości łagodzące zgagę i można go spożywać w postaci naparu, zalewając ziele 1 szklanką wrzątku i parząc ok. 20 minut.
• PRAWOŚLAZ LEKARSKI. Korzeń z tej rośliny od wieków stosowany jest w medycynie ludowej. Prawoślaz wytwarza bowiem bardzo gęsty śluz, który może pełnić rolę ochronnej warstwy błony śluzowej przełyku. Dzięki temu skutecznie łagodzi objawy zgagi i poprawia komfort. Prawoślaz spożywa się w postaci sproszkowanej – proszek mieszamy w szklance ciepłej wody i powoli wypijamy. Można wypijać nawet 3-4 szklanki dziennie.

Czy w ciąży można stosować leki na zgagę?

Niestety w ciąży wiele leków jest niedozwolonych, więc zazwyczaj trzeba sobie radzić z pomocą domowych sposobów. Istnieje jednak kilka wyjątków – w aptece dostępne są leki bez recepty, które neutralizują nadmierną kwasowość soku żołądkowego, które są bezpieczne w ciąży. Należy do nich np. Gaviscon albo tzw. sól Vichy (mieszanina soli alkalicznych, które skutecznie zobojętniają kwaśną treść żołądka). Preparaty na zgagę mają głównie działanie zobojętniające kwasy żołądkowe, ponieważ zawierają takie substancje, jak węglan wapnia czy węglan magnezu – a te substancje mają zdolność wiązania kwasu solnego w żołądku oraz neutralizowania go.

Pamiętaj jednak o tym, aby leków na zgagę w ciąży nie przyjmować bez poinformowania o tym fakcie lekarza, a także jednocześnie z witaminami dla kobiet w ciąży – w takiej sytuacji witaminy mogą się gorzej przyswajać.

Uważaj ponadto na leki, które stosuje się powszechnie na zgagę czy refluks, ale są niebezpieczne w ciąży, np. leki hamujące wydzielanie kwasu solnego – tzw. inhibitory pompy protonowej.

Masz zgagę w ciąży? Zmień swoją dietę!

Jeśli często miewasz zgagę w ciąży, pomyśl o tym, aby zminimalizować ryzyko jest występowania – zawsze zapobieganie jest bowiem lepsze od leczenia. Niektóre produkty mogą nasilać zgagę, inne zmniejszać ryzyko jej pojawienia się. Z produktów i potraw, które wypisaliśmy niżej, powinnaś zrezygnować w ciąży, jeśli często miewasz zgagę lub przynajmniej mocno je ograniczyć:

• tłuste, smażone, mocno przyprawione lub wysoko przetworzone potrawy (np. dania typu fast food) – to bardzo ciężkostrawne dania, które długo zalegają w żołądku i sprawiają, że dochodzi do nadprodukcji kwasów żołądkowych;
• węglowodany połączone z białkiem – nie zagryzaj np. jajecznicy chlebem, ale pomidorem; pieczywo powinno stanowić odrębne danie, np. godzinę później; analogicznie nie łącz mięsa makaronem lub ziemniakami (zamiast tego połącz je z warzywami);
• produkty zawierające glutaminian sodu (np. sosy i zupy w proszku, konserwy mięsne, ciasta z proszkiem do pieczenia);
• soki w kartonach;
• soki cytrusowe i pomidorowe (mają bardzo kwaśny odczyn, który może drażnić śluzówkę, a także nasilać objawy zgagi);
• produkty zawierające kofeinę (np. kawa, coca-cola, czarna herbata);
• słodycze – zwłaszcza czekolada (zawiera ona bowiem dużo tłuszczów oraz kofeinę – a obie te substancje mogą powodować zgagę);
• napoje gazowane (zawierają dwutlenek węgla, który nadmiernie rozciąga żołądek, przez co zawartość żołądka łatwiej cofa się do przełyku).

Bibliografia

• Podstawowe zasady postępowania w przebiegu chorób układu pokarmowego u kobiet w ciąży, Ewa Tylec-Osóbka, Stanisław Wojtuń, Jerzy Gil, Pediatr Med. Rodz 2012, 8(4), p. 315-353.
• Gastrointestinal diseases during pregnancy: what does the gastroenterologist need to know?, Catarina Frias Gomes, Monica Sousa, Ines Lourenco, Diana Martins, Joana Torres, Ann Gastroenterol 2018, Jul-Aug; 31(4)” 385-394.