Jakie zmiany, które zaszły w polskiej onkologii na przestrzeni ostatnich 25 lat, uważa Pan za najważniejsze dla Pacjentek i Pacjentów onkologicznych?
Marcin Faflik: Na pewno zmienia się pozytywnie dostęp do terapii. Poprawia się dostępność leczenia onkologicznego, w pełnym tego słowa znaczeniu. Mam tu na myśli zarówno zabiegi chirurgiczne, jak i chemioterapię. Programy lekowe są świadczeniem gwarantowanym w ramach leczenia finansowanego przez NFZ i prowadzimy je w LUX MED Onkologia na takich samych zasadach jak szpitale publiczne, oczywiście w zakresie naszej specjalizacji, czyli leczenia wszystkich nowotworów narządowych, poza nowotworami głowy i szyi.
Na czym polegają programy lekowe?
Programy lekowe zapewniają ściśle określonym pacjentom dostęp do konkretnej terapii w ściśle określonych i monitorowanych warunkach. Dzięki temu bardzo drogie, ale relatywnie skuteczniejsze leki onkologiczne (skuteczniejsze od tych stosowanych standardowo) są dla pacjentów dostępne bezpłatnie. I choć leczenie nowotworów złośliwych od 2015 roku jest finansowane bezlimitowo, paradoksalnie, akurat programy lekowe mają limit. Na szczęście my do tego limitu jeszcze nie dotarliśmy – wszyscy pacjenci, którzy kwalifikują się do programów lekowych, korzystają z tych terapii w ramach umowy z NFZ.
Czyli programy lekowe na plus. Czy jest coś jeszcze, co zmieniło się na lepsze?
W sumie bardzo pozytywną zmianą w ostatnich 25 latach było też to, że powstały finansowane przez NFZ programy badań przesiewowych w ramach profilaktyki raka piersi, szyjki macicy i jelita grubego. Choć trzeba przyznać, że oczekiwania wobec nich były większe, niż to, co udaje się osiągać w każdym z nich. Największym problemem jest to, że pacjenci, którzy mogliby skorzystać z bezpłatnych badań skriningowych, nie zgłaszają się na nie, nie korzystają z nich, a ci którzy chcieliby skorzystać, nie kwalifikują się do nich, bo np. nie spełniają kryterium wieku określonego w programie. W ramach tych programów w LUX MED Onkologia prowadzimy przesiewowe mammografie, cytologie i kolonoskopie.
Czy w chirurgii onkologicznej zaszły jakieś pozytywne zmiany?
Każda dziedzina onkologii rozwija się dynamicznie, chirurgia także. Jednak problemem pozostaje to, czy dana metoda leczenia znajduje się w koszyku świadczeń gwarantowanych przez NFZ czy nie. Nowe terapie, nowe sposoby leczenia nie są właściwie implementowane do katalogu świadczeń. Klasycznym przykładem jest profilaktyczna mastektomia u pacjentek, które są szczególnie narażone na zwiększone ryzyko zachorowania na raka piersi. Ta procedura przez długi czas w ogóle nie była finansowana, a gdy już trafiła do katalogu świadczeń, okazało się, że jest procedurą limitowaną i za nisko wycenioną. Dodatkowo, ponieważ ustawa o sieci szpitali wprowadziła ryczałt na finansowanie mastektomii, właściwie można powiedzieć, że jest niefinansowana, bo nadwykonanie jest finansowane degresywnie, czyli w sytuacji wykonania mastektomii ponad limit, NFZ zapłaci nam za nie mniej. W praktyce szpitalnej oznacza to, że priorytetowo zawsze operowane są pacjentki nowotworowe, co nieustannie przesuwa kolejkę dla pacjentek do mastektomii profilaktycznej. Takie pacjentki, o ile je na to stać, są właściwie skazane na mastektomię odpłatną, a to wraz z jednoczesną implantacją protez koszt kilkunastu tysięcy złotych.
Czy do poprawy sytuacji pacjentów onkologicznych przyczynia się Narodowa Strategia Onkologiczna (NSO)?
Z danych Krajowego Rejestru Nowotworów wynika, że rocznie chorobę onkologiczną diagnozuje się u prawie 170 tys. osób, umiera ok. 100 tys. pacjentów, a około milion żyje ze zdiagnozowaną chorobą. Dynamika wzrostu liczby zachorowań na nowotwory złośliwe w Polsce należy do najwyższych w Europie. To oczywiste, że odpowiedź na taki stan rzeczy – skuteczna strategia – jest konieczna. Natomiast mój stosunek do Narodowych Strategii Onkologicznych jest raczej krytyczny, bo one powstają, ale potem nie są realizowane. Jedynym namacalnym przykładem działania strategii do tej pory, były zakupy centralne sprzętu – głównie do radioterapii, ale też mammografii. Przy czym dotyczyły one głównie wymiany istniejącego już sprzętu na nowy. Dzięki temu skorzystaliśmy z wymiany mammografów i dysponujemy obecnie bardzo nowoczesnymi aparatami.
To był duży skok technologiczny w polskiej onkologii?
Tak, zwłaszcza w radioterapii. Nowoczesne aparaty pozwalają dokładnie ustalić dawkę promieniowania i bardzo precyzyjnie to promieniowanie kierować. Dzięki temu leczenie jest bardziej celowane i ograniczone. W onkologii, jeśli jakaś terapia jest ograniczona, to mówimy – oszczędzająca. To znaczy, że pozwala zachować – oszczędza – funkcje, które przy leczeniu standardowym zostałyby przynajmniej w jakimś stopniu upośledzone. W LUX MED Onkologia nie prowadzimy ośrodka radioterapii, ale aktywnie współpracujemy z wieloma takimi jednostkami i kierujemy do nich naszych pacjentów.
Czego brakuje w NSO, żeby mogła realnie pomóc?
Innych aspektów poza sprzętowym. Przecież na koniec dnia NSO powinna prowadzić do tego, że nowotwory będą mniejszym problemem epidemiologicznym, czyli będzie się im skuteczniej zapobiegało, wcześniej wykrywało i skuteczniej je leczyło. Patrząc na to w ten sposób, można jednoznacznie stwierdzić, że te cele nadal nie są osiągane.
Dziękuję za rozmowę.
***
LUX MED Onkologia to wiodący prywatny ośrodek onkologiczny w Polsce, zajmujący się diagnostyką i leczeniem w ramach umów z Narodowym Funduszem Zdrowia. W 2021 roku z usług LUX MED Onkologia skorzystało przeszło 55 tys. pacjentów i pacjentek.
Wpis gościnny
