Sok z malin – cenny nie tylko w okresie infekcji
Sok z malin to jeden z najcenniejszych przetworów, jakie możemy zrobić w okresie jesiennym. Możemy go również przygotować w inne miesiące z mrożonych malin, jednakże wykonany ze świeżych owoców ma najwięcej witamin i innych korzystnych składników.
Po sok z malin sięgamy w okresie infekcji – głównie jesienią i zimą – na katar, bolące gardło, ogólne uczucie rozbicia – gdy czujemy, że zbliża się przeziębienie lub grypa. Warto pić sok z malin nie tylko w takich sytuacjach, ale regularnie – np. dodając nieco syropu malinowego do herbaty czy naleśników. Dlaczego? Okazuje się, że sok z malin pomaga nie tylko na przeziębienie, ale i ma szereg cennych właściwości dla całego organizmu – m.in. zawiera potas, magnez i wapń, a składniki te wzmacniają serce, obniżają ciśnienie i działają przeciwmiażdżycowo.
To nie wszystko. Potas zawarty w malinach reguluje gospodarkę wodną, co jest nieocenione w przypadku chorób nerek i wątroby. Picie soku z malin polecane jest również w przebiegu niedokrwistości, gdyż znajdują się w nim związki żelaza i miedzi. Kolejne zastosowanie soku z malin to pomoc przy odchudza – gdyż reguluje on pracę układu pokarmowego oraz oczyszcza organizm z toksyn – m.in. dzięki zawartości pektyn oraz kwasów organicznych.
Ponadto sok z malin zawiera naturalny kwas salicylowy – podobny jest zawarty np. w aspirynie i polopirynie – co sprzyja poceniu się i obniża gorączkę – maliny są zatem naturalnym lekarstwem na podwyższoną temperaturę! Dodatkowo zawierają olejki eteryczne, które również wspomagają leczenie, działając rozgrzewająco oraz antyseptycznie.
Sok z malin poleca się stosować także profilaktycznie ze względu na wiele związków, które sprzyjają wzmacnianiu odporności – np. polifenole (antyoksydanty – przeciwutleniacze). Ponadto wolne rodniki sprzyjają rozwojowi nowotworów i przyspieszają starzenie się organizmu – zatem sok z malin może także spowalniać te procesy, gdyż zawiera związki, które skutecznie zwalczają wolne rodniki w organizmie.
Na co pomaga sok z malin? Właściwości zdrowotne
Sok z malin ma wspaniały, wyrazisty smak, ale to jego cenne właściwości są doceniane najbardziej. To dobre źródło witaminy C (o ile jest tłoczony na zimno) oraz witaminy K, manganu, potasu, magnezu, wapnia czy też kwasu elaginowego (to związek fenolowy o działaniu przeciwnowotworowym). Zawiera także antocyjaniny, które – zgodnie z badaniami przeprowadzonymi przez naukowców z Harvardu – zapobiegają m.in. chorobie Parkinsona, zmniejszają ryzyko chorób serca, a także spowalniają starzenie.
Właściwości zdrowotne soku z malin docenia także inż. Małgorzata Mękus w artykule dla Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej, podkreślając, że maliny mają działanie przeciwwirusowe, przeciwzapalne praz hamujące procesy kancerogenne. Jak wskazuje ekspertka:
„Bezapelacyjnie maliny sprawdzają się na froncie walki z przeziębieniami i różnego rodzaju infekcjami (…) Dzięki zawartości kwasu elagowego maliny mają właściwości przeciwnowotworowe. Wyniki wielu eksperymentów wykazały, że związek ten może hamować procesy kancerogenezy w wątrobie i płucach. Przy okazji warto pamiętać, że kwas elagowy ma też właściwości przeciwwirusowe i przeciwzapalne, co tłumaczy stosowanie przetworów i naparów z malin w leczeniu przeziębień.” - tłumaczy Małgorzata Mękus.
Dodaje także, że ostatnimi czasy pojawiły się doniesienia naukowe na temat zawartości ketonu w malinach, który to może mieć pozytywny wpływ na leczenie otyłości i nadwagi. Jednakże dotychczasowych badań jest zbyt mało, aby brać to za pewnik.
We wspomnianym artykule pojawiła się także grafika prezentująca, jak wiele korzystnych związków znajduje się w 2 garściach malin – a także jakie mają one działanie.
Podsumowując działanie prozdrowotne soku z malin, możemy wymienić działanie:
- przeciwgorączkowe – dzięki zawartości olejków eterycznych i kwasów organicznych (m.in. kwas salicylowy),
- wzmacniające cały organizm – dzięki zawartości żelaza i miedzi,
- przeciwmiażdżycowe – dzięki zawartości magnezu, wapnia i potasu,
- przeciwnowotworowe – dzięki zawartości przeciwutleniaczy,
- wzmacniające odporność – dzięki zawartości witaminy C, witamin z grupy B, witaminy E, składników mineralnych oraz polifenoli,
- przeciwbiegunkowe – dzięki zawartości garbników, które hamują rozwój bakterii jelitowych, skutecznie zmniejszając biegunkę.
Naturalny sok z malin – dlaczego warto go zrobić?
Naturalny sok z malin – takie etykiety ma wiele produktów na półkach sklepowych. Jednak czy słowo „naturalny” wystarczy, aby produkt rzeczywiście był naturalny, pełnowartościowy? Niestety nie w przypadku większości tego typu soków. Dlatego jeśli chcemy mieć pewność, że sok z malin ma wszystkie składniki prozdrowotne, a także jest w 100% naturalny i wolny od niepotrzebnych, a niekiedy nawet szkodliwych dodatków, lepiej samodzielnie zrobić taki sok w domu.
Jeśli nie mamy na to ochoty, kupując sok czy syrop z malin w sklepie sprawdzajmy etykiety. Często bowiem jest tak, że tak zwany „sok z malin” nawet obok malin nie stał, gdyż podstawą składu może być np. tańszy od malin koncentrat z aronii – a smak malin nadawany jest wówczas przez sztuczne dodatki, podobnie jak kolor – przez sztuczne barwniki. Z kolei soki z malin, które mają w składzie maliny, zwykle produkowane są z koncentratu – i co ważne, zawarte w nich maliny nie są wcześniej myte (od tego mogłyby się rozpaść), następnie są poddawane rozdrabnianiu w maszynie, w trakcie czego podaje się roztwór z enzymami rozkładającymi związki pektynowe. Tym sposobem powstaje miazga, która dalej jest podgrzewana oraz wytłaczany jest z niej sok. W kolejnych etapach podaje się wyłapywane wcześniej związki aromatyczne oraz substancje klarujące, w efekcie czego powstaje koncentrat – który bardzo często jest mieszany przed rozlaniem do butelek z wodą oraz z cukrem (bądź z syropem glukozowo-fruktozowym).
Jak widać, nawet jeśli podstawę soku z malin rzeczywiście stanowią maliny, najczęściej owoce te zostały poddane skomplikowanym procesom, w trakcie których niestety tracą wiele ze swoich cennych właściwości. Warto zatem zrobić sok z malin w domu – tym bardziej, że nie jest to wcale tak skomplikowane, jak się wydaje!
Poniżej przedstawiamy wybrane przepisy na sok z malin. Omówimy kolejno:
- sok z malin w sokowniku,
- sok z malin na surowo bez gotowania,
- sok z malin bez cukru,
- sok z malin na zimę,
- sok z malin z imbirem i cytryną,
- sok z malin według przepisu babci,
- przepisy na sok malinowy według popularnych blogerów.
>> Poza sokiem z malin, warto także przygotować z tych owoców malinową nalewkę - zobacz przepisy <<
Jak zrobić sok z malin w sokowniku?
Sok z malin można zrobić tradycyjnie lub w sokowniku – o to wiele osób pyta na różnych forach, dlatego poruszamy tą kwestię w artykule, zanim przejdziemy do przepisów. Sokownik parowy pozwala cieszyć się naturalnymi sokami w łatwy sposób. Umieszczone w sokowniku owoce wytwarzają sok pod wpływem pary wodnej – to naturalny proces, który sprawia, że minimalizujemy ryzyko utraty cennych składników. Sokownik składa się z 3 garnków, pokrywki i wężyka z zaciskiem. Po napełnieniu zbiorników owocami i wodą, nakładamy pokrywkę i ustawiamy sokownik na kuchence – aby woda zaczęła wrzeć i parować.
Jak zrobić sok z malin z sokownika? Poniżej zamieszczamy instrukcję krok po kroku:
- Do dużego garnka w sokowniku wrzucamy 4 kg malin i 2 szklanki cukru.
- Do najniższego pojemnika w sokowniku wlewamy wodę i gotujemy.
- Po upływie ok. 60 minut gotowania, upuszczamy pierwszą porcję soku.
- Po upływie kolejnych 60 minut upuszczamy kolejną porcję soku.
- Sok przelewamy do słoików, zakręcamy, obracamy dnem do góry i pozostawiamy do wystygnięcia.
Jak widać, instrukcja jest prosta – warto skorzystać z takiej metody przygotowywania soków!
Jak zrobić sok z malin na surowo – bez gotowania?
Nietypowe jest także przygotowanie soku z malin na surowo bez gotowania (bez pasteryzacji) – a warto, ponieważ w takiej postaci maliny zachowują najwięcej cennych składników. Cała procedura jest niestety dość pracochłonna, ale sok uzyskany na zimno zachowuje wszystkie witaminy, minerały i inne prozdrowotne związki. Do jego przygotowania potrzebujemy 2 kg malin (najlepiej leśnych, ale mogą też być ogrodowe), 1-1,5 kg cukru (najlepiej trzcinowego), wyparzone słoiczki o pojemności sumarycznej ok. 3 l.
Przygotowanie: Owoce płuczemy, ugniatamy tłuczkiem w garnku i odstawiamy, aż maliny puszczą sok. Następnie przeciskamy je przez tetrę, aby wycisnąć z owoców jak najwięcej soku. Sok przelewamy do makutry, odmierzając ilość miarką lub ważąc sok na wadze kuchennej. Następnie dosypujemy tyle samo cukru – pod względem wagowym (czyli mamy np. 1 l soku – dosypujemy 1 kg cukru). Kolejny krok to ucieranie malin z cukrem, aż do jego rozpuszczenia. Sok musi zgęstnieć i nabrać konsystencji syropu. Zbieramy następnie powstałą pianę na wierzchu, a sok przelewamy do docelowych słoiczków. Zakrętki smarujemy gazikiem zwilżonym spirytusem – podpalamy je i szybko zakręcamy słoiczek/buteleczkę. Aby sok się nie zepsuł, wszystko musi być sterylne i wyparzone – nie możemy też oblizywać palców i później dotykać soku czy owoców. Nie wolno też zmniejszać ilości cukru, ponieważ konserwuje on owoce.
Sok z malin bez cukru – czy to możliwe?
Sok z malin tradycyjnie przygotowuje się z cukrem, jednak w dobie dbania o zdrowe odżywianie i profilaktyce nadwagi oraz otyłości, modne stały się przepisy bez cukru – także przepisy na sok z malin bez cukru. Do przygotowania soku z malin bez cukru potrzebujemy dowolną ilość świeżych malin i… to wszystko! Owoce dokładnie myjemy, umieszczamy w dużym naczyniu, rozgniatamy tłuczkiem, odcedzamy sok przez tetrę i stopniowo podgrzewamy do temperatury 85 stopni – gdy taką temperaturę uzyskamy, gotujemy sok jeszcze przez 5 minut. Następnie rozlewamy go do butelek, dokładnie zamykamy i pasteryzujemy (umieszczamy słoiki w garnku z wodą podgrzaną do 60 stopni, przykrywamy go pokrywką i od momentu zagotowania podgrzewamy przez 10-15 minut).
Przepis na sok z malin na zimę
Kolejny popularny przepis to sok z malin na zimę – dedykowany profilaktyce przeciwko grypie i przeziębieniom. Składniki: 1 kg malin, cukier, woda. Maliny przebieramy i płuczemy, a następnie wsypujemy do słoiczków do połowy wysokości. Następnie na warstwę malin sypiemy łyżkę cukru. Dokładamy malin „pod zakrętkę” i znów podsypujemy lekko cukrem (około łyżka cukru). Jeśli słoiki są dość duże, maliny przesypujemy cukrem średnio co 4 warstwy. Następnie słoiki zakręcamy i pasteryzujemy przez około 5 minut od momentu zagotowania się wody, po czym odstawiamy do ostygnięcia.
Sok z malin z imbirem i cytryną
To przepis na sok, który jest jedną z najlepszych receptur na przeziębienie – stanowi bowiem połączenie trzech składników o silnym działaniu wzmacniającym odporność: imbir, cytryna i maliny. Do przygotowania potrzebujemy 1 kg malin, 0,5 kg cukru, 4 plastry imbiru i sok z połowy cytryny. Maliny myjemy, wrzucamy na sitko oraz odsączamy z wody. Umieszczamy je następnie w słoju i układamy warstwowo z cukrem (na dno najpierw dajemy maliny). Słój zakrywamy gazą i przewiązujemy sznurkiem. Odstawiamy na ok. 3 dni w ciepłe i słoneczne miejsce. Doglądamy w tym czasie soku – maliny cały czas powinny być przykryte cukrem, aby nie zapleśniały. Jeśli wchłonęły więc cukier, należy go dosypać. Po kilku dniach maliny przecieramy przez sitko, aby usunąć pestki. Sok wlewamy do garnka i zagotowujemy go razem z sokiem z cytryny oraz imbirem – około 2 minuty. Następnie wyciągamy imbir i przelewamy uzyskany sok do słoiczków. Zakręcamy je i odwracamy dnem do góry.
Sok z malin – przepis babci
To tradycyjny i bardzo prosty przepis na sok z malin. Czasami najprostsze rozwiązania są najlepsze, o czym świadczy wielu fanów tego przepisu, którzy wiernie właśnie w taki sposób robią rokrocznie syrop z malin.
Składniki: 1 kg malin, 0,5 kg cukru.
Przygotowanie: maliny przebieramy, myjemy, odsączamy z wody na sitku. Następnie wsypujemy do słoja i przesypujemy warstwy cukrem. Przykrywamy gazą, obwiązujemy sznurkiem i odstawiamy w zacienione miejsce na 1-2 dni, aż maliny puszczą sok. Następnie przecieramy je przez sito i zlewamy do garnka. Sok podgrzewamy na małym ogniu, następnie przelewamy go do wyparzonych słoiczków, zakręcamy, odstawiamy do góry dnem i pozostawiamy do ostudzenia.
Przepisy blogerów na sok malinowy
Dużą popularnością cieszą się także przepisy na sok z malin z różnych blogów kulinarnych (i vlogów). To autorskie przepisy osób, które pasjonują się gotowaniem – są proste, a zarazem ciekawe. Warto z nich skorzystać! Poniżej przedstawiamy 3 najlepsze naszym zdaniem przepisy blogerów.
1. Przepis na sok z malin według autorki bloga „Ania Gotuje”
Ania Gotuje to jeden z najpopularniejszych blogów kulinarnych w Internecie. Dużym uznaniem cieszą się m.in. przepisy na domowe soki – w tym sok z malin wg bloga Ania Gotuje jest szczególnie popularny. Dzięki niemu uzyskany sok jest słodki, a całość robi się naprawdę błyskawicznie (czas przygotowania to 20 minut).
Potrzebujemy: 1 kg malin, 400 g cukru, sok z 1 cytryny. Dodatkowo potrzebne będą 3 słoiczki po 250 ml.
Przygotowanie: wybieramy dojrzałe i nieuszkodzone maliny. Myjemy je, odcedzamy z wody i wsypujemy do garnka. Następnie dodajemy cukier, mieszamy całość i odstawiamy na 2-3 godziny, aby owoce puściły jak najwięcej soku – tym sposobem znacznie skrócimy czas potrzebny na gotowanie malin na sok.
Kolejny krok to umieszczenie garnka z malinami i cukrem na kuchence. Ustawiamy niższą moc palnika i mieszamy całość drewnianą łyżką. Od momentu zagotowania nie powinno minąć więcej niż 10 minut. Następnie wszystko przecedzamy przez gęste sitko, a później jeszcze raz przez gazę lub pieluszkę tetrową. Do garnka z sokiem malinowym wlewamy sok z cytryny. Po wymieszaniu ponownie gotujemy mieszankę i przelewamy wrzący napój do wyparzonych wcześniej słoiczków – od razu mocno je zakręcamy i odwracamy dnem do góry na 10 minut. Pasteryzacja nie jest potrzebna.
2. Przepis na sok z malin według vloga „Weronika Domogród”
Weronika Domogród – to popularny kanał kulinarny na YouTube. Jego autorka – Weronika – proponuje ciekawy przepis na sok z malin, który może być również sosem malinowym. Można go wykorzystać do deserów, lodów czy do herbaty. Przepis jest bardzo prosty! Potrzebujemy 1 kg malin, 1,5 kg cukru, sok z ½ cytryny. Owoce wrzucamy do blendera i miksujemy. Przecieramy masę przez sitko, aby pozbyć się pestek. Wsypujemy cukier, dodajemy sok z cytryny i podgrzewamy całość do rozpuszczenia się cukru – do momentu zagotowania. Gdy pojawia się piana, garnek ściągamy z kuchenki i mieszamy całość, aż piana zniknie. Jeszcze gorący napój przelewamy do wyparzonych słoiczków i zamykamy zakrętki. Słoiki wkładamy następnie do garnka z gorącą wodą i podgrzewamy przez 15 minut w temperaturze 80-90 stopni. Słoiki powinny następnie stygnąć razem z wodą.
3. Przepis na sok z malin według bloga „Kwestia Smaku”
Ten przepis świetnie nadaje się do herbaty, owsianki, kaszy manny czy deserów. Jest bardzo prosty i uniwersalny. Potrzebujemy 1 kg malin i 350 g cukru. Maliny wsypujemy do garnka, przysypujemy cukrem, wlewamy ½ szklanki wody i gotujemy na średnim ogniu, co jakiś czas mieszając. Następnie zmniejszamy ogień i gotujemy dalej, przy czym rozgniatamy maliny drewnianą łyżką, aż wszystkie się rozpadną – gdy tak się stanie, wyłączamy palnik. Kolejny krok to wyłożenie dużego sita 4-krotnie złożoną gazą – zawieszamy je na większym garnku i wlewamy tam maliny – zostawiamy, aż sok sam spłynie, a później mieszamy łyżką, by spłynęła reszta soku. Na koniec robimy węzełek z gazy i wyciskamy resztę soku. Sok ustawiamy na kuchence, gotujemy i doprawiamy – możemy ewentualnie dodać więcej cukru. Po zagotowaniu zmniejszamy ogień i wlewamy sok do wyparzonych słoiczków. Zakręcamy, odstawiamy do ostudzenia.
Bibliografia
- Mękus M., Maliny na zdrowie, strona NCEZ.
- Kunachowicz H., Przygoda B., Nadolna I., Iwanow K.: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wydanie II zmienione, PZWL, Warszawa, 2017.
- Michael Jessimy ; “12 Amazing Health Benefits of Raspberry Juice”.
- Karabela M.: Malina. Panacea, 2007, 3 (20), 30-31.
- Krauze-Baranowska M., Majdan M., Kula M.: Owoce maliny właściwej i maliny zachodniej źródłem substancji biologicznie aktywnych. Postępy Fitoterapii; 2014; 1, 32-39.
- Baranowska A., Radwańska K., Zarzecka K. i wsp.: Właściwości prozdrowotne owoców maliny właściwej (Rubus ideus L.). Probl. Hig. Epidemiol., 2015; 96 (2), 406-409.
- Krauze-Baranowska M.: Owoce maliny – właściwości dietetyczne i lecznicze. Panacea, 2007, 4 (21), 22-23.
- HealthBenefitsTimes.com; “Raspberry juice health benefits”.
- Simona Gavrilas; “Improving the Antioxidant Properties of Wild Raspberry Juice by Enzymatic Treatments”.
- Szustakowska-Chojnacka M.: 100 roślin w twojej kuchni. PZWL, Warszawa, 2007.
