Tych dań lepiej unikaj – powodują niestrawność!

Co to jest niestrawność?

Niestrawność może być jednorazowa, po zjedzeniu zbyt ciężkiego lub tłustego posiłku (lub zbyt dużej ilości jedzenia za jednym razem), ale także przewlekła lub nawracająca – wówczas pojawia się bardzo często, trwa długo i staje znacznym utrudnieniem w codziennym funkcjonowaniu. Ten rodzaj niestrawności nazywa się w medycynie „dyspepsją”.

Dyspepsja to dosłownie „złe trawienie”. Objawia się uczuciem dyskomfortu w nadbrzuszu i powoduje szereg dolegliwości, takich jak uczucie pełności, zgagę, wzdęcia, ból.

Niestrawność możemy podzielić na czynnościową i organiczną. W przypadku dyspepsji czynnościowej, dolegliwości powodowane są spożywaniem złych potraw, niekorzystnych dla naszego metabolizmu. Ten rodzaj dyspepsji często występuje zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Dyspepsja organiczna natomiast, najczęściej ujawnia się po 45. roku życia – jest wywoływana różnymi chorobami, np. wrzodami żołądka lub dwunastnicy, chorobą refluksową, zapaleniem trzustki lub żołądka, a nawet rakiem żołądka lub przełyku. Ponieważ podłożem dyspepsji może być tak poważna choroba, warto przy jakichkolwiek objawach udać się do lekarza, aby postawić odpowiednią diagnozę.

Niestrawność – objawy

Typowymi objawami niestrawności są:

• nudności lub/i wymioty,
• zgaga,
• częste odbijanie się,
• wzdęcia,
• gazy,
• biegunka,
• uczucie zalegania pokarmu lub cofania się,
• ból w nadbrzuszu,
• nieprzyjemnie pieczenie i uczucie palenia w nadbrzuszu,
• uczucie pełności, przepełnienia w żołądku i jelitach.

Jaka dieta jest odpowiednia przy niestrawności?

Osoby, które zmagają się z niestrawnością przewlekłą lub nawracającą, powinny przywiązywać szczególną wagę do swojej diety i codziennych nawyków żywieniowych. Przede wszystkim należy jeść regularnie i w małych porcjach, a więc np. 4-5 mniejszych posiłków dziennie, zamiast 1-2 większych.

Po drugie, konieczny jest spokój podczas spożywania posiłków – okazuje się bowiem, że bardzo często niestrawność wynika z nadmiernego stresu i niepokoju, zatem spokój – zwłaszcza podczas jedzenia – jest tutaj dobrym rozwiązaniem problemu.

Po trzecie, dieta powinna być lekkostrawna. Bezwzględnie trzeba unikać objadania się i rozsądnie dawkować sobie pożywienie. Zaleca się ograniczenie spożywania tłuszczu – szczególnie zwierzęcego. Warto np. zamienić tłustą śmietanę do mizerii na lekki, odtłuszczony jogurt naturalny. Z kolei tłustą, smażoną wieprzowinę zastąpić kurczakiem gotowanym na parze.

Bardzo ważne jest ponadto wprowadzenie do diety produktów bogatych w błonnik, gdyż składnik ten znacznie przyspiesza trawienie i zmniejsza wchłanianie tłuszczu – sprzyja więc dodatkowo odchudzaniu. Błonnik znajdziemy przede wszystkim w warzywach, owocach i produktach pełnoziarnistych. Należy przy tym pamiętać, że błonnik potrzebuje dużych ilości wody, aby mógł spełnić swoją funkcję – jeśli wody będzie za mało, może się zdarzyć, że błonnik zwyczajnie „zapcha” nam jelita i spowoduje zaparcia. Dlatego oprócz wprowadzenia tego składnika, konieczne jest wypijanie ok. 1,5-2 l wody dziennie.

Jeżeli mimo bardzo zdrowej, lekkiej diety efekty w niwelowaniu niestrawności są nieznaczne, warto spróbować jeszcze kilku domowych metod na niestrawność, np. sięgnąć po lecznicze zioła. Z pomocą przychodzą zarówno ziołowe herbatki, jak i napary czy nalewki. Najlepiej przy niestrawności sprawdza się mięta pieprzowa, kminek zwyczajny oraz melisa lekarska. Jeżeli i te starania nie przynoszą skutku, pozostaje wyłącznie wizyta u lekarza, który oceni, co jest przyczyną niestrawności i zaproponuje odpowiednie leczenie.

10 składników/dań, które powodują niestrawność

Poniżej przedstawimy 10 składników spożywczych, które bardzo często są powodem ciężkiej niestrawności. Osoby, które zmagają się z takimi dolegliwościami, zdecydowanie powinny unikać poniższych produktów w codziennej diecie.

1. Czosnek – powoduje niestrawność u wielu osób, gdyż zawiera w sobie substancje FODMAP (to węglowodany o krótkim łańcuchu, przez co nie są trawione dobrze przez wszystkie osoby). Ponadto czosnek jest bogaty we fruktany, a te niekiedy powodują dolegliwości u osób cierpiących na zespół jelita drażliwego.
2. Cebula – ma podobne działanie, jak czosnek.
3. Ser żółty oraz sery pleśniowe – to tłuste produkty, zatem mocno obciążają nasz układ pokarmowy. Osoby z niestrawnością powinny je zastąpić lekkimi, białymi serami.
4. Grzyby – bardzo często są głównym winowajcą niestrawności, zwłaszcza u osób, które mają wrażliwy żołądek. Problemy mogą pojawić się zarówno po spożyciu dużej, jak i małej porcji grzybów, a ryzyko jest większe, jeżeli są przygotowane w wersji smażonej, co dodatkowo obciąża metabolizm.
5. Jabłka – niestety nie każdemu służą. Przy spożyciu większych ilości jabłek u niektórych osób mogą pojawić się nieprzyjemne objawy niestrawności, takie jak wzdęcia i ból brzucha - a to wynika z procesów fermentacyjnych. Jeżeli cierpisz na niestrawność przewlekłą lub nawracającą, ogranicz się do spożywania maksymalnie 1-2 owoców tego typu dziennie.
6. Tłusta kiełbasa – często pojawia się przy okazji rodzinnych uroczystości i tradycyjnych świąt. Chętnie dodajemy ją do żurku czy bigosu. Jak się okazuje, najczęściej to właśnie kiełbasa powoduje niestrawność po świętach, objawiającą się mocną zgagą, uczuciem pełności oraz zalegania pokarmu.
7. Potrawy smażone na głębokim oleju – niestety to bardzo częsta przyczyna niestrawności. Dania, które są smażone w głębokim tłuszczu (np. frytki), łatwo prowadzą do dyskomfortu nawet u osób, które na co dzień nie zmagają się z niestrawnością. Poza powodowaniem uczucia ciężkości, mogą także doprowadzić do bólu brzucha, mocnej zgagi i uciążliwych wzdęć.
8. Dania tradycyjne, np. bigos czy flaki – nie są to przyjaciele naszych żołądków. Tego typu potrawy są bardzo ciężkostrawne, więc osoby zmagające się z niestrawnością, zdecydowanie powinny z nich zrezygnować. Jeżeli nie jest to możliwe, warto dodać do takiego dania majeranek, tymianek czy koperek, ponieważ zioła te delikatnie usprawnią pracę jelit i zmniejszą ewentualne, niekorzystne skutki.
9. Majonez – wyobrażasz sobie bez niego dania na stole wielkanocnym? Zapewne nie! A warto wiedzieć, że majonez, który jest bardzo tłusty i w dodatku zimny, stanowi duże wyzwanie dla naszego żołądka, przez co często staje się powodem zgagi i wzdęć.
10. Czekolada – u większości osób czekolada nie powoduje znaczących dolegliwości, ale niestety osoby z tendencją do niestrawności powinny jej unikać, ponieważ często prowadzi do zaostrzenia objawów choroby.

Niestrawność – możliwe przyczyny

Poza nieodpowiednią dietą lub chorobami (np. wrzody żołądka, rak żołądka, refluks), niestrawność może być powodowana jeszcze kilkoma innymi czynnikami. Do przyczyn niestrawności zalicza się np.:

• nadmierny stres,
• zbyt szybkie jedzenie,
• jedzenie w niespokojnej atmosferze,
• spożywanie zbyt dużych ilości jedzenia naraz,
• jedzenie na krótko przed zaśnięciem (np. 2 godziny przed snem),
• picie zbyt małych ilości wody,
• nieregularne posiłki,
• jedzenie 1-2 posiłków dziennie, zamiast 4-5 mniejszych,
• picie alkoholu,
• palenie papierosów,
• stosowanie ostrych przypraw,
• nadużywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ), takich jak ibuprofen czy aspiryna,
• zaburzenia flory bakteryjnej,
• nadmiar kwasów żołądkowych (lub i niedobór).