Dieta sokowa – na czym polega?
Dieta sokowa (juicing) należy do diet oczyszczających – detoksykujących – organizm oraz odchudzających. Jej podstawą jest przyjmowanie o regularnych porach soków owocowo-warzywnych, które mają zastąpić standardowe posiłki. W sokach znajduje się wiele błonnika, minerałów i witamin, jednak postać potraw i brak niektórych składników niestety wyklucza stosowanie diety długoterminowo. Zwykle wykonuje się detoks sokami 2-3 dni, a w niektórych przypadkach – 7 dni. Soki oczywiście można – a nawet powinno się w przy dłuższym stosowaniu – wzbogacić dodatkami, np. orzechami, zbożami, kefirem, siemieniem lnianym czy nasionami chia – a więc produktami, które zwiększą wartość odżywczą posiłków.
W diecie sokowej jest podstawowa zasada: zwykłe posiłki zastępujemy sokami owocowymi, warzywnymi lub mieszanymi – muszą być one jednak świeżo wyciskane/blendowane. Soki nie mogą być dosładzane. W czasie detoksu sokowego należy ponadto zrezygnować z picia mocnej kawy i herbaty czy alkoholu.
Dla kogo dieta sokowa?
Dietę sokową mogą przeprowadzić osoby, które są zdrowe, ale np. nie mają zbyt wiele aktywności fizycznej albo zmagają się ze stresem. Ostatecznie taki tryb życia prowadzi do ogólnego przemęczenia organizmu, spowolnienia metabolizmu, pogorszenia odporności. Wówczas detoksykacja organizmu i oczyszczanie, mogą być początkiem do poprawy stylu życia.
Kto przechodził dietę sokową? Wśród polskich celebrytów nie trzeba daleko szukać. Dietę sokową przeprowadzała m.in. Aneta Kręglicka, Małgorzata Rozenek, Małgorzata Kożuchowska czy Tomasz Kammel.
Ile można schudnąć na diecie sokowej?
Dieta sokowa należy do diet bardzo niskokalorycznych, ponieważ dostarcza zwykle nie więcej niż 1000 kcal. Zawiera głównie węglowodany i nie znajdziemy w niej właściwie białka i tłuszczu. Z tego powodu niestety szkodzi przy dłuższym stosowaniu i może nie dawać trwałych efektów odchudzania (może dojść do efektu jojo) – a utrata wagi niekiedy wynika jedynie z utraty wody i tkanki mięśniowej. Jest jednak sposób, aby nie doszło do efektu jojo, a dieta sokowa nie spowolniła metabolizmu, tylko go podkręciła – mianowicie należy ją potraktować jako wstęp do diety lekkostrawnej, która pozwoli na zrzucenie kolejnych kilogramów lub utrzymanie uzyskanej wagi. Dzięki temu, że od razu nie rozszerzymy jadłospisu do starych nawyków i będziemy stopniowo zwiększać kaloryczność posiłków, unikniemy efektu jojo czy zwiększenia tendencji do tycia.
Dieta sokowa a odchudzanie – efekty, opinie
A jakie są efekty stosowania diety sokowej? Niektórzy uważają, że nie tylko taka dieta odchudza, ale również dodaje energii, a nawet wspiera odporność. Nie znaleźliśmy jednak na te tezy dowodów naukowych, chociaż rzeczywiście przerwa od zwykłych – często tłustych i smażonych – potraw może poprawić np. wygląd cery, zwiększyć energię i dodać nam lekkości.
W „Scientific Reports” opublikowano badanie przeprowadzone na niewielkiej grupie, polegające na stosowaniu 3-dniowej diety sokowej, podczas które badani pili po 6 porcji soków dziennie. Podczas 3 dni średni spadek wagi wyniósł 1,7 kg, a po upływie 2 tygodni różnica w wadze wynosiła już tylko 1 kg. W badaniu odnotowano jednak, że samopoczucie uczestników było o wiele lepsze po kuracji, niż przed nią.
Jeśli chodzi o doświadczenia osób, które stosowały dietę sokową, warto zajrzeć na różne fora internetowe i sprawdzić więcej opinii. Poniżej zebraliśmy kilka z nich.
Dieta sokowa – zdrowa czy szkodliwa?
Z jednej strony dieta sokowa daje korzyści dla zdrowia, jeśli jest stosowana bardzo krótko. Z drugiej strony – może niestety nam zaszkodzić. Poniżej przedstawiamy zarówno jej zalety, jak i wady, zaczynają od aspektów pozytywnych. Wśród korzyści dla zdrowia możemy wymienić:
- oczyszczanie i detoksykacja organizmu,
- usuwanie nadmiaru wody,
- szybki spadek masy ciała (kilka kilogramów),
- obkurczenie żołądka (w efekcie szybciej dochodzi do uczucia sytości, co sprzyja dalszemu odchudzaniu),
- poprawę samopoczucia.
Niestety jak się okazuje, szkód dla zdrowia wynikających ze stosowania diety sokowej – głównie długoterminowo – jest o wiele więcej i są one poważne (jeśli detoks trwa dłużej niż kilka dni). Co prawda owoce i warzywa są bardzo istotną częścią zrównoważonej diety (o czym informuje np. piramida żywieniowa) i należy ich spożywać co najmniej 5 porcji na dzień, jednak soki są jedynie jedną z opcji. Niestety nie zawierają błonnika, który występuje w całych owocach i warzywach, nie dostarczają białka i tłuszczy – a to składniki niezbędne do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Diety sokowe uchodzą za remedium na oczyszczanie i usuwanie toksyn z organizmu, ale zdaniem dietetyków dostarczają za mało kalorii i substancji odżywczych, co wyklucza je jako sposób na zdrowe żywienie i odchudzanie. Co więcej, okazuje się, że samo jedzenie nie oczyszcza organizmu, ale nasze narządy – głównie wątroba i nerki – a więc dbanie o te narządy zapewni wydalanie toksyn z organizmu. Podczas diety sokowej organy te nie są odpowiednio odżywione, a więc działają gorzej.
Ponadto w publikacjach medycznych czytamy, że diety sokowe nie mogą odchudzać, ponieważ węglowodany dostarczane są w formie płynnej i bardzo szybko wchłaniane, co oznacza, że po wypiciu takiego soku dochodzi do szybkiego wzrostu glukozy we krwi oraz szybkiego jej spadku – a więc uczucie sytości jest chwilowe. Zatem chudnięcie na diecie sokowej jest raczej wynikiem utraty wody, a niżeli spalania tłuszczu.
Podsumowując, dietę sokową należy uznać raczej za szkodliwą, niż zdrową, ponieważ korzyści jest znacznie mniej. Do podobnych diet zalicza się np. post dr Dąbrowskiej, który z jednej strony ma wiele zalet, jednak w ostatecznym rozrachunku – według wielu lekarzy – niestety może prowadzić do poważnych szkód w organizmie.
Dieta sokowa – przeciwwskazania i skutki uboczne
Jak już wspomnieliśmy, dietę sokową mogą stosować wyłącznie osoby zdrowe. Przeciwwskazaniem do stosowania jest np. ciąża, okres karmienia piersią, wiek poniżej 18 lub powyżej 60 lat, niedowaga i niedożywienie, zaburzenia odżywiania, obniżona odporność, zaburzenia w gospodarce cukrowej, choroby przewlekłe, stałe przyjmowanie niektórych leków, duża aktywność fizyczna lub psychiczna. Dodatkowo jeśli w diecie sokowej stosujemy szpinak czy botwinę, nie może być ona stosowana u osób ze skłonnością do kamieni nerkowych. Z kolei nadmiar warzyw krzyżowych, takich jak kapusta czy jarmuż, które często dodaje się do soków, nie jest polecane osobom z niedoczynnością tarczycy (warzywa te zmniejszają wchłanianie jodu). U niektórych osób nadmierne spożywanie surowych warzyw i owoców może doprowadzić do zaburzeń trawienia.
Detoks sokowy – zasady diety
Jeśli mimo wszystko zdecydujecie się na dietę sokową, zróbcie wszystko, aby była wykonana prawidłowo - z jak najmniejszą szkodą dla metabolizmu i zdrowia. Aby tak się stało, dieta nie może być wykonana od razu z dnia na dzień, tylko należy się do niej dobrze przygotować – poniżej opiszemy, na czym takie przygotowanie powinno polegać. Ponadto dieta sokowa nie powinna trwać dłużej niż 7 dni, a każdy dzień powinien składać się przynajmniej z 5 soków.
Każdy dzień detoksu zaczynamy od wypicia wody z sokiem z cytryny. Ponadto do pory obiadowej należy pić soki owocowe, a po porze obiadowej – warzywne, ewentualnie z niewielką ilością owoców jako dodatkiem (owocowe zawierają cukry, więc aby uzyskać najlepsze efekty, należy pić je tylko na I i II śniadanie).
Soki można spożywać na zimno lub na ciepło – lekko podgrzane, z dodatkiem ziół (np. tymianku czy bazylii). Wieczorem warto sięgnąć dodatkowo po napar z kopru włoskiego. Przez cały dzień natomiast, warto pić dużo wody, aby wzmocnić działanie oczyszczające. Podczas diety sokowej warto zrezygnować z picia kawy, mocnej herbaty i alkoholu, ponieważ produkty te mogą znacznie osłabiać właściwości oczyszczające kuracji.
Jakie są warto przyrządzać na detoksie sokowym? Polecane są przede wszystkim soki z dodatkiem pomidorów, marchwi, selera, buraków, jabłek, pomarańczy, kapusty, grejpfrutu i jarmużu.
Przygotowanie do diety sokowej
Najgorsze, co możemy zrobić, to zacząć dietę sokową bez wcześniejszego przygotowania. Na tak radykalną zmianę – zwłaszcza wtedy, gdy nasza codzienna dieta jest ciężkostrawna – niestety organizm zareaguje bardzo niekorzystnie. Dlatego przed rozpoczęciem detoksu sokowego – najlepiej już na ok. tydzień, wprowadź dietetyczny jadłospis (np. zastosuj dietę lekkostrawną na 7 dni). Zrezygnuj z fast foodów i przetworzonej żywności, odstaw słodycze i alkohol, zmniejsz ilości spożywanej kawy i herbaty, zwiększ liczbę posiłków do 4-5 na dzień (małe posiłki zamiast 3 dużych). Pomiędzy posiłkami wprowadź soki – wystarczy 1 dziennie, aby wstępnie przygotować organizm do diety płynnej.
Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis na 1 dzień okresu przygotowawczego do diety sokowej.
- Śniadanie: 2 kromki chleba żytniego, 2 plasterki wędliny z indyka, pomidor, jabłko
- II śniadanie: płatki owsiane, jogurty naturalny, banan, gruszka, siemię lniane
- Obiad: zupa pomidorowa z ryżem
- Podwieczorek: kasza jaglana na mleku z suszoną żurawiną
- Kolacja: 1 bułka grahamka, chudy twarożek, kalarepa, rzodkiewka, szczypiorek
Na 2 dni przed rozpoczęciem detoksu sokowego należy zrezygnować z mięsa – jemy tylko warzywa i owoce, przetwory mleczne oraz nasiona roślin strączkowych i produkty pełnoziarniste. Całkowicie rezygnujemy z kawy i herbaty, zastępując je naparami z ziół i herbatkami owocowymi. Każdy dzień rozpoczynamy pijąc dużą szklankę wody (samej lub np. z sokiem z cytryny).
Dieta sokowa – przykładowy jadłospis
Codziennie pijemy po 5-6 soków owocowych, warzywnych lub mieszanych, jednak powinny dominować soki na bazie warzyw, zwłaszcza zielonych. Słodkie soki wybieramy na pory śniadaniowe, a soki warzywne – na resztę dnia. Do soków można dodawać zioła i przyprawy, np. miętę, bazylię czy kurkumę.
Dieta sokowa jest w 100% płynna. Oznacza to, że nie możemy podjadać np. orzeszków czy innych stałych pokarmów. Podczas każdego z 5-6 posiłków wypijamy dużą porcję soku – ok. 500 ml. Warto zadbać o to, aby pierwszy wypijany sok w ciągu dnia dostarczał jak najwięcej energii i substancji odżywczych – poniżej to najważniejszy posiłek. Aby uzyskać najlepsze efekty, soki wypijajmy od razu po przygotowaniu.
Poniżej przedstawiamy przykładowy jadłospis diety sokowej – na jeden dzień.
- Śniadanie: sok przecierany (smoothie) z banana, grejpfruta, szpinaku i jabłek, z dodatkiem nasion chia
- II śniadanie: sok z marchwi i nektarynek, z dodatkiem kurkumy
- Obiad: zielone smoothie z awokado, ogórka, brokułów, szpinaku i kiwi
- Podwieczorek: sok wyciskany z buraka i selera z dodatkiem odrobiny soku z cytryny
- Kolacja: smoothie z groszku, jarmużu, jabłka i selera naciowego.
Po zakończeniu detoksu sokowego
Niewiele osób interesuje się tym, jakie wprowadzić odżywianie po zakończeniu diety sokowej – a to bardzo ważne, ponieważ to, jak będzie wyglądać nasza dieta po detoksie sokowym, warunkuje, czy dojdzie do efektu jojo! Etap wyjścia z diety sokowej jest właściwie najważniejszym okresem, jeśli chcemy, aby kuracja ta dała zadowalające efekty. Jak powinien on wyglądać?
Przez pierwsze 2 dni po zakończeniu diety sokowej jemy tylko owoce i warzywa (w stałej postaci), dodając niewielkie ilości produktów pełnoziarnistych (kasza gryczana, chleb żytni). W kolejnych dniach możemy sięgnąć po chude, ale gotowane mięso (np. kurczak lub indyk na parze), gotowaną rybę i chude sery twarogowe. Taki styl jedzenia utrzymujemy przez ok. tydzień. Po tygodniu przechodzimy na dietę lekkostrawną, którą warto utrzymać jak najdłużej (ale minimum tydzień). Dzięki temu zgubione kilogramy nie powrócą, a nawet schudniemy jeszcze więcej – w sposób zdrowy i bez szkody dla organizmu.
