Jak pomóc dziecku obniżyć poziom stresu?

Sposoby na zwalczanie stresu u dziecka

Tak jak dorośli mogą mieć różne sposoby radzenia sobie ze stresem, tak samo zwalczanie stresu u dziecka może przybierać różne formy w zależności od konkretnego malucha. Jako rodzice najlepiej znamy swoją pociechę. W związku z tym najszybciej potrafimy zauważyć, że w jego życiu dzieje się coś złego, coś zaprząta jego myśli czy czegoś się boi. Znając swoje dziecko, najlepiej też jesteśmy w stanie pomóc mu obniżyć poziom stresu. Do wyboru mamy wiele metod.

Najważniejsza jest obserwacja pociechy i jej zachowań, ponieważ zestresowany maluch zachowuje się zazwyczaj inaczej niż zwykle.

Pamiętajmy, że nie wyeliminujemy stresu z życia naszego dziecka. Możemy jednak odpowiednimi działaniami przyczynić się do ograniczenia jego negatywnego wpływu na pociechę.

Przeczytaj także: Jak objawia się stres u dziecka?

Czas i rozmowa

Własny czas, który możemy podarować drugiej osobie, jest jednym z najbardziej wartościowych prezentów. Nie inaczej sytuacja wygląda w przypadku naszego dziecka, a tym bardziej dziecka, które doświadcza stresu. Jeśli dostrzegamy w zachowaniu naszej pociechy niepokojące sygnały i zauważamy, że czymś się martwi, poświęćmy jej więcej uwagi. Zachęćmy do opowiedzenia o swoim problemie, ale nie zmuszajmy jej do tego, jeżeli nie chce.

Kiedy jednak maluch zdecyduje się powiedzieć o tym, co go trapi, bądźmy wyjątkowo delikatnymi i cierpliwymi słuchaczami. Dajmy mu dokończyć opowieść. Następnie spróbujmy własnymi słowami w skrócie powtórzyć to, co usłyszeliśmy. Dzięki temu dziecko będzie miało pewność, że uważnie go słuchaliśmy i jesteśmy zainteresowani jego problemem. Już samo to może przyczynić się do poprawy jego nastroju.

W czasie rozmowy warto ponadto:

• pokazać, że poważnie traktujemy jego problemy;

• zapewnić malucha, że zawsze może na nas liczyć;

• nazywać emocje i uczucia, których dziecko doświadcza, a jednocześnie tłumaczyć, że są one normalne i dotykają wszystkich; dzięki temu pociecha nie będzie czuła się osamotniona;

• zapytać malucha, jak można mu pomóc, co zrobić lub jak chce spędzić czas;

• spróbować w niektórych sytuacjach opracować razem z dzieckiem jakiś plan działania odnośnie stresującej sytuacji; takie postępowanie może pomóc zmniejszyć stres i dać poczucie panowania nad sytuacją.

Lenistwo i relaks, czyli sposoby na zwalczanie stresu u dziecka

Jedną z przyczyn stresu może być nadmiar obowiązków, zmęczenie i przeciążenie organizmu. Dla prawidłowego rozwoju dziecka niezwykle ważne jest zapewnienie mu codziennej dawki beztroskich chwil, zabawy, spędzania czasu z najbliższymi, a także… nudy. Leniuchowanie pozwala się odprężyć, ale też rozwija kreatywność.

W przypadku, kiedy widzimy, że nasz maluch jest zestresowany, przeanalizujmy uważnie jego plan dnia. Przyjrzyjmy się rozkładowi zajęć zarówno tych obowiązkowych jak i dodatkowych. Zbyt przeciążone i zmęczone dziecko jest bardziej podatne na stres. Zadbajmy więc o codzienną porcję beztroskiego lenistwa, które należy się każdemu, a zwłaszcza najmłodszym.

Pomocne w zwalczaniu stresu u dziecka może okazać się również nauczenie go technik relaksacyjnych jak chociażby spokojne, głębokie oddychanie.

Ponadto znalezienie własnych sposobów na relaks będzie dla malucha świetną obroną przed codziennymi stresującymi sytuacjami. Pomóżmy mu więc w tym. Podpowiedzmy, co może robić, aby się zrelaksować. Pamiętajmy przy tym, że odreagować musi zarówno umysł jak i ciało. Mamy do wyboru wiele możliwości:

• śmiech to zdrowie – ważne aby nie lekceważyć problemów dziecka, ale humor może trochę poprawić nastrój; nie chodzi o to, aby zamieniać problemy dziecka w żart, ale żeby poprawić mu samopoczucie;

• słuchanie muzyki;

• gry planszowe;

• książki.

Często pomocne może okazać się również przytulenie pociechy. Podczas tej czynności wydziela się bowiem oksytocyna, która zmniejsza poziom kortyzolu, czyli hormonu stresu.

Sen, posiłki i ruch

Zdrowy tryb życia jest niewątpliwie tym czynnikiem, który znacząco pomaga obniżyć poziom stresu. W związku z tym dbajmy o to, aby zapewnić maluchowi:

• odpowiednią ilość snu – wypoczęty organizm jest bardziej odporny na stres;

• zdrową dietę dostosowaną do wieku dziecka i potrzeb;

• aktywność fizyczną – pomaga ona utrzymać dobrą kondycję i wzmacnia organizm jak również powoduje wydzielanie się endorfin, zwanych hormonami szczęścia; można zorganizować wspólną rodzinną aktywność, która wzmocni rodzinne więzi.

Książeczki, bajki, historyjki i scenariusze

W czasie rozmów z dzieckiem na temat stresu warto wykorzystać poświęcone temu książeczki lub bajki. Można je z maluchem przeanalizować i pokazać na ich przykładzie czym jest stres i jak sobie z nim radzić. Bohaterowie bajek mogą okazać się dla naszej pociechy świetnymi przewodnikami po stresującym świecie.

Aby oswoić stres można również razem z dzieckiem wymyślać różne bajki i historyjki, których bohaterowie będą mieli podobne problemy do tych, z którymi spotyka się maluch. Warto, by zakończenie naszych opowieści niosło ukojenie w postaci szczęśliwego finału i podpowiedzi rozwiązania dylematów.

Jeszcze jednym sposobem na zwalczanie stresu u dziecka będzie nauczenie go przewidywania i bycia gotowym na różne scenariusze dotyczące sytuacji, które są powodem stresu. Umiejętność wyobrażenia sobie, co może się stać w wyniku danego wydarzenia, często przynosi ulgę i zmniejszenie stresu. Można bowiem wówczas uświadomić sobie, że tak naprawdę nie stanie się nic złego, a strach ma jedynie wielkie oczy.

Zachowanie rodzica w obliczu stresu a zwalczanie stresu u dziecka

Jako rodzice jesteśmy dla dziecka pierwszym wzorem do naśladowania także w sytuacjach radzenia sobie ze stresem. Przyjrzyjmy się zatem swojemu zachowaniu w stresujących okolicznościach i naszym sposobom walki. Pamiętajmy, że zestresowani rodzice to zestresowane dziecko.

Jeżeli czujemy, że sami nie radzimy sobie ze stresem, nie wstydźmy się szukać pomocy. Tylko bowiem jeśli sami będziemy potrafili wygrać ze stresem, będziemy w stanie pomóc naszemu dziecku w tym temacie.

Bibliografia

• D. B. Pinkus; Improving children's coping with everyday stress: transporting treatment interventions to the school setting; Clin Child Fam Psychol Rev. 2004 Dec;7(4):223-40; https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15648277/

• M. A. Allwood, A. E. Gaffey, Ch. Vergara-Lopez, L. R. Stroud; Stress through the mind of the beholder: Preliminary differences in child and maternal perceptions of child stress in relation to child cortisol and cardiovascular activity; Stress. 2017 Jul; 20(4): 341–349; https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6535304/