Trądzik noworodkowy – rozpoznawanie, leczenie, przyczyny

noworodek z trądzikiem

W organizmie dziecka po jego przyjściu na świat zachodzi szereg zmian. Nie jest od nich wolna również delikatna i wrażliwa skóra. W pierwszych tygodniach życia maluszka może on mieć różne problemy z nią związane. Jednym z nich jest trądzik noworodkowy (acne neonatorum).

Trądzik noworodkowy, czyli problemy skórne maluszka

Skóra noworodka jest – przysłowiowo – pozbawiona defektów, delikatna i miękka. Bywa synonimem piękna i ideału, do którego my dorośli chcemy dążyć.

W rzeczywistości jednak niektóre maluszki już od pierwszych dni swojego życia zmagają się z problemami skórnymi. W większości przypadków nie są one na szczęście poważne i nie mają konsekwencji w dalszym życiu dziecka. Są natomiast powodem do zmartwień wielu młodych i niedoświadczonych rodziców.

Jednym z dosyć powszechnych dolegliwości tego typu jest trądzik noworodkowy. Chociaż słowo „trądzik” kojarzy się głównie z nastolatkami i okresem dojrzewania to bywa, że od nieestetycznych zmian skórnych nie są wolne nawet najmłodsze dzieci. Szacuje się, że trądzik noworodkowy dotyka co piątego maluszka. Częściej występuje u chłopców niż u dziewczynek.

Warto więc bliżej zapoznać się z tym zagadnieniem. Poniżej opisujemy jego przyczyny, objawy, sposoby rozpoznawania oraz leczenia.

Trądzik noworodkowy i jego przyczyny

Już na wstępie warto podkreślić, że dokładne przyczyny występowania trądziku u noworodków nie zostały jeszcze do końca zbadane. Do najczęściej wymienianych i najbardziej prawdopodobnych należą:

  • pobudzenie gruczołów łojowych maluszka do wydzielania zwiększonej ilości łoju – pobudzenie to następuje często jeszcze w czasie ciąży na skutek hormonów (androgenów) matki, a następnie w czasie karmienia piersią;

  • wytwarzanie przez korę nadnerczy noworodka hormonów (DHEA), które również wzmagają wydzielanie łoju; w efekcie tego dochodzi do zaczopowania gruczołów łojowych i powstania trądziku;

  • zwiększone wydzielanie łoju, które u noworodków jest zjawiskiem fizjologicznym;

  • często wysoki poziom testosteronu oraz hormonu luteinizującego (LH) u chłopców w pierwszych 6 a nawet 12 miesiącach życia (podobny do tego, który występuje u nich w okresie dojrzewania), który również przyczynia się do zmian trądzikowych; z tego też powodu trądzik noworodkowy częściej dotyka chłopców;

  • stosowanie do pielęgnacji delikatnej skóry maluszka kosmetyków zawierających oleje mineralne (tłuste maści, oliwki i emolienty), które prowadzą do zaburzenia pracy gruczołów łojowych dziecka;

  • bardzo rzadko powstawanie trądziku noworodkowego na skutek stosowania przez matkę w czasie ciąży lub karmienia piersią leków zawierających między innymi lit i fenytoinę.

Trądzik noworodkowy – objawy i ich rozpoznawanie

Objawy

Przebieg trądziku u tak małych dzieci jest najczęściej łagodny. Zmiany skórne, które pojawiają się w pierwszych tygodniach życia, ustępują najczęściej samoistnie po maksymalnie kilku miesiącach, a zwykle już po kilku tygodniach.

Trądzik noworodkowy występuje głównie na twarzy, w tym przede wszystkim na policzkach, a w dalszej kolejności na czole, nosie, brodzie i powiekach. Niekiedy pojawia się także na szyi, górnej części klatki piersiowej oraz na owłosionej skórze głowy.

Najczęstsze zmiany skórne występujące w trądziku noworodkowym to:

  • zaskórniki zamknięte – białe (najpopularniejszy objaw trądziku noworodkowego);

  • zaskórniki otwarte – czarne (tak zwane wągry);

  • krosty;

  • grudki;

  • torbiele (występują znacznie rzadziej od zmian wymienionych powyżej).

Zmiany skórne występujące przy trądziku noworodkowym najczęściej nie swędzą i nie sączy się z nich żadna wydzielina.

Rozpoznawanie

Jak już zostało wspomniane – trądzik noworodkowy nie jest jedyną chorobą skóry, która dotyka najmłodsze dzieci.

Wśród innych schorzeń skóry, na które cierpią noworodki, należy wymienić:

  • potówki – dolegliwość bardzo charakterystyczna dla noworodków; pojawia się zazwyczaj po kilku tygodniach od przyjścia na świat; objawia się w postaci drobnych grudek i niezapalnych pęcherzyków; zmiany zlokalizowane są na twarzy i karku oraz w pachwinach; powstają na skutek przegrzewania maleństwa;

  • prosaki – malutkie grudki na policzkach, czole i nosie; są koloru białego lub biało-żółtego; powstają w konsekwencji nadmiernego rogowacenia ujść mieszków włosowych;

  • przerost gruczołów łojowych – występuje na nosie i policzkach;

  • rumień toksyczny noworodków – dotyka nawet połowy maluszków; za jej przyczynę często uznaje się zmianę środowiska życia dziecka z wilgotnego w macicy na suche po przyjściu na świat; choroba pojawia się w pierwszych dwóch tygodniach życia i objawia się przede wszystkim na tułowiu i kończynach w postaci rumieniowych plam; dolegliwości ustępują samoistnie w przeciągu maksymalnie dwóch tygodni;

  • krostkowica głowy noworodków (NCP) – w tej chorobie występują liczniejsze niż w trądziku krostki i grudki zapalne – jednak bez zaskórników; zmiany pojawiają się jedynie na twarzy; choroba rozpoczyna się w 2. lub 3. tygodniu życia maluszka i ustępuje samoistnie do 8. tygodnia życia; za jedną z przyczyn tej choroby uważa się drożdżaki;

  • przejściowa melanoza krostkowa noworodków – to choroba skóry o łagodnym przebiegu; jej przyczyny nie są znane, ustępuje samoistnie; jej objawy występują już w chwili urodzenia i są to niezapalne krosty, które dosyć łatwo pękają;

  • alergia – to osobne i bardzo obszerne zagadnienie; objawia się różnymi reakcjami skórnymi, które w przeciwieństwie do trądziku są często zlokalizowane na skórze całego ciała; niejednokrotnie trądzik noworodkowy bywa mylnie interpretowany jako objaw alergii na składniki pokarmowe w diecie matki karmiącej piersią, w konsekwencji czego kobieta zupełnie niepotrzebnie przechodzi na restrykcyjne diety eliminacyjne.

Trądzik noworodkowy – leczenie

Leczenie farmakologiczne

Istnienie wielu chorób skóry, które mogą dotknąć noworodka sprawia, że postawienie właściwej diagnozy bywa utrudnione. Istotne, aby rodzice zanim podejmą próby leczenia zaskórników, krostek czy innych zaczerwienień na ciele swojego maluszka, zasięgnęli porady pediatry. Tylko lekarz będzie bowiem w stanie właściwie zdiagnozować dolegliwość i w razie konieczności zalecić odpowiednie i bezpieczne leczenie lub ewentualnie skierować małego pacjenta do innego specjalisty takiego jak alergolog lub dermatolog.

Trądzik noworodkowy w większości przypadków nie wymaga leczenia.

Jednak w razie nasilonych i długotrwałych zmian lekarz może przepisać właściwie dobrane preparaty.

W leczeniu trądziku noworodkowego stosuje się środki między innymi z cynkiem, rezorycyną, kwasem salicylowym, nadtlenkiem benzoilu i erytromycyną. Terapia zawsze musi odbywać się pod kontrolą lekarza.

Pielęgnacja skóry z trądzikiem noworodkowym

W większości przypadków trądziku noworodkowego nie ma konieczności jego leczenia. Zawsze trzeba jednak pamiętać o właściwej pielęgnacji delikatnej skóry nowonarodzonego dziecka. W przypadku trądziku u noworodka należy:

  • delikatnie pielęgnować zmienioną chorobowo skórę – używać wody i wyłącznie łagodnych kosmetyków, a do delikatnego osuszania używać jednorazowych ręczników papierowych, na których nie gromadzą się bakterie;

  • używać tylko niezbędnych kosmetyków, aby ich nadmiarem nie obciążać niepotrzebnie wrażliwej skóry;

  • unikać kosmetyków (kremów i olejków) bogatych w lipidy (przeczytaj artykuł: Emolienty a pielęgnacja skóry dziecka bez atopowego zapalenia);

  • nie wyciskać zmian na skórze dziecka;

  • pilnować, aby skóra wokół ust maluszka była czysta i sucha, ponieważ wilgoć w tych okolicach może potęgować trądzik;

  • nie przegrzewać dziecka, ponieważ prowadzi to do nasilenia trądziku;

  • do prania dziecięcych ubranek używać tylko łagodnych detergentów.

Zastosowanie się do powyższych zasad pozwoli właściwie zadbać o wrażliwą skórę noworodka. Wzmocni ją, odżywi i zapobiegnie dalszemu rozwojowi trądziku noworodkowego.

Bibliografia

Podobne tematy