Co to jest karta EKUZ?
Karta EKUZ – Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego – gwarantuje bezpłatne świadczenia medyczne poza granicami Polski. To dokument, który potwierdza prawo do korzystania ze świadczeń zdrowotnych na terenie Unii Europejskiej oraz w krajach, które należą do Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu. Dzięki karcie EKUZ mamy możliwość skorzystania ze świadczeń zdrowotnych w danym kraju, tak samo jak jego obywatele. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie świadczenia są bezpłatne w każdym państwie – zakres bezpłatnej opieki medycznej może się różnić.
W jakich państwach można skorzystać z darmowego leczenia w ramach EKUZ?
Z bezpłatnej opieki medycznej w ramach karty EKUZ można skorzystać m.in. w Szwecji, Norwegii, Islandii, Finlandii, Wielkiej Brytanii, Irlandii, Włoszech, Francji, Grecji, Portugalii, Hiszpanii, Holandii, Belgii, Szwajcarii, Austrii, Niemczech, Bułgarii, Chorwacji, Czechach, Danii, Estonii, Litwie, Łotwie, Słowacji, Słowenii, Rumunii, Malcie, Lichtensteinie, Luksemburgu, na Węgrzech, Cyprze i Malcie. Oczywiście aby skorzystać z bezpłatnej opieki w tych krajach, należy udać się do lekarza, który świadczy usługi medyczne w ramach funduszu publicznego, a nie wyłącznie prywatnie.
Jakie leczenie obejmuje karta EKUZ za granicą?
Zakres leczenia w ramach karty EKUZ niestety nie jest zbyt szeroki. Uprawnia ona m.in. do bezpłatnego leczenia, które jest niezbędne i nieplanowane (nie można zatem bezpłatnie wykonać planowanego zabiegu), leczenia, które odbywa się w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej danego państwa (w każdym państwie wygląda to inaczej – niektóre zabiegi, które są bezpłatne w Polsce, mogą być nierefundowane za granicą), a także leczenia na takich samych zasadach, jak obywatele danego państwa (jeżeli np. obywatele danego państwa muszą płacić część kosztów za wizytę u konkretnego specjalisty, również Ty będziesz zobowiązany/a ją opłacić).
Jakiego leczenia nie pokrywa karta EKUZ?
Karta EKUZ to gwarancja zwrotu części kosztów, które ponieśliśmy za leczenie poza granicami kraju. Jednak w ramach EKUZ nie są uwzględnione m.in. planowane zabiegi i operacje, świadczenia medyczne w placówkach prywatnych (EKUZ pokrywa tylko świadczenia medyczne w placówkach, które działają w ramach publicznego systemu opieki zdrowotnej), dodatkowe zabiegi, które nie są konieczne (np. finansowana jest pomoc w przypadku bólu zęba i jego wyrwanie, natomiast założenie implantu lub korony nie jest traktowane jako pierwsza, niezbędna pomoc, więc nie będzie to sfinansowane), transport medyczny do kraju (ale są wyjątki od tej reguły, jeżeli dyrektor danego oddziały wojewódzkiego NFZ wyrazi zgodę na opłacenie transportu medycznego do Polski – dzieje się tak np. wtedy, gdy leczenie za granicą będzie droższe, niż zorganizowanie transportu medycznego do kraju), ubezpieczenie OC, usługi ratownictwa, transport zwłok.
Karta EKUZ a wypadek na wakacjach za granicą
Nagłe choroby, kontuzje, zatrucia – to częste sytuacje na wakacjach i niestety wymagają one konsultacji lekarskiej. Gdy jest taka potrzeba, turysta powinien sprawdzić, które placówki medyczne w okolicy mają podpisaną umowę z ubezpieczycielem, ponieważ uzyskanie pomocy medycznej z placówki prywatnej, niestety nie jest refundowana przez NFZ. Co ważne, w wielu popularnych kurortach nie ma dostępnych placówek medycznych działających w ramach publicznego systemu opieki – w takiej sytuacji wyjściem jest polisa turystyczna (często refunduje ona pomoc medyczną świadczoną także z placówek prywatnych). Po udaniu się do wybranej placówki, musimy okazać dowód osobisty i kartę EKUZ – wówczas lekarz sprawdzi, czy udzielenie konkretnej pomocy medycznej podlega zwrotowi z NFZ.
Czy karta EKUZ może zastąpić ubezpieczenie turystyczne?
Mogłoby się wydawać, że posiadanie karty EKUZ wystarczy na wakacyjny wypad. Niestety należy wziąć pod uwagę fakt, że za granicą nie wszystkie świadczenia medyczne są traktowane przez publiczny system opieki, jak w Polsce. W wielu przypadkach i tak będziemy zmuszeni dopłacić do leczenia. Warto więc zakupić także ubezpieczenie turystyczne, które oferuje o wiele większy zakres niż karta EKUZ.
Czy każdy może być posiadaczem karty EKUZ?
Karta EKUZ przysługuje każdemu, kto posiada ubezpieczenie w NFZ – a więc wystarczy, że opłacamy składkę zdrowotną do ZUS lub KRUS. O wydanie karty uprawniającej do darmowego leczenia za granicą, możemy starać się niezależnie od powodu, dla którego wyjeżdżamy. Istotne jest jednak, że trochę inne zasady otrzymywania świadczeń ma osoba, która wyjeżdża w celach turystycznych, a inne osoba, która wyjeżdża za granicę w celach zarobkowych – do pracy. Co ważne, kartę EKUZ mogą także otrzymać członkowie rodziny osoby, która jest ubezpieczona w NFZ – np. mąż, żona czy dzieci. Każdy członek rodziny musi jednak posiadać własną kartę EKUZ, aby skorzystać z bezpłatnego leczenia za granicą.
EKUZ można otrzymać, jeżeli:
- posiadasz ubezpieczenie (np. z tytułu pracy czy emerytury),
- nie posiadasz ubezpieczenia, ale masz prawo do leczenia na podstawie szczególnych warunków (np. dzieci do lat 18, które nie mogą zostać zgłoszone do ubezpieczenia przez rodzica).
Co potwierdza ubezpieczenie zdrowotne – jakie dokumenty?
Aby uzyskać kartę EKUZ, należy przedstawić dowód ubezpieczenia zdrowotnego. Poniżej przedstawiamy kilka dokumentów, które potwierdzają ubezpieczenie, w zależności od sytuacji:
- zaświadczenie od pracodawcy (płatnika składek),
- zaświadczenie z KRUS (rolnik),
- zaświadczenie z ZUS o niezaleganiu w opłacaniu składek (osoby, które prowadzą własną działalność gospodarczą),
- zaświadczenie o zasiłku przedemerytalnym,
- legitymacja emeryta,
- legitymacja rencisty,
- zaświadczenie z urzędu pracy (osoby bezrobotne),
- zaświadczenie z uczelni (studenci),
- zgłoszenie do ubezpieczenia jako członka rodziny (gdy jesteś ubezpieczony jako członek rodziny) plus dokument, który potwierdza uprawnienie do pobierania świadczeń przez osobę ubezpieczoną, która zgłosiła członka rodziny do ubezpieczenia.
Jeżeli nie jesteś ubezpieczony, ale masz prawo do pobierania świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień, prawo do ubezpieczenia potwierdza m.in. decyzja wójta, dokument tożsamości, zaświadczenie od lekarza, karta ciąży, odpis aktu urodzenia, dokument potwierdzający status uchodźcy.
Karta EKUZ – jak wyrobić bez problemów i szybciej?
Jeżeli tylko opłacasz składkę zdrowotną, otrzymanie karty EKUZ nie powinno być problemem. Wystarczy, że złożyć wniosek o wydanie takiej karty do NFZ. Wniosek można pobrać ze strony NFZ. Dokument wypełniamy i składamy:
- drogą mailową,
- pocztą tradycyjną,
- przez Elektroniczną Skrzynkę Podawczą ePUAP,
- za pośrednictwem Internetowego Konta Pacjenta (IKP),
- faksem,
- osobiście w oddziale NFZ.
Karta EKUZ wydawana jest bezpłatnie. Najszybciej otrzymamy ją składając wniosek osobiście w oddziale NFZ – wówczas kartę można uzyskać nawet „od ręki”. Wnioski dosyłane inną drogą niestety są rozpatrywane w drugiej kolejności, więc karty nie otrzymamy już tak szybko. Co ważne, kartę może odebrać za Ciebie inna osoba – musi ona posiadać Twoje upoważnienie.
Co należy dołączyć do wniosku o wydanie karty EKUZ?
Poza wnioskiem, do wydania karty EKUZ konieczny będzie dokument, który potwierdza prawo do ubezpieczenia. I tak kolejno w przypadku uczniów, studentów lub osób, które zostały zgłoszone do ubezpieczenia jako członek rodziny, konieczne jest przedstawienie legitymacji. W przypadku ubiegania się o EKUZ, z powodu wyjazdu za granicę w celach zarobkowych, należy donieść dokument A1 wydany przez ZUS lub KRUS. Jeśli wyjeżdżasz w celu poszukiwania pracy, należy donieść dokument U2 wydany przez urząd pracy. W innych przypadkach prawo do świadczeń zostanie sprawdzone na podstawie danych z bazy – wówczas nie jest konieczne dołączenie żadnych dodatkowych dokumentów.
Jak długo jest ważna karta EKUZ wydana przez NFZ?
Karta EKUZ wydawana jest na okres 5 lat, jeżeli:
- otrzymujesz emeryturę,
- pobierasz nauczycielskie świadczenie kompensacyjne,
- nie ukończyłeś/aś 18 lat i masz ubezpieczenie jako członek rodziny (ale EKUZ traci ważność w dniu 18 urodzin),
- nie masz 18 lat, ale masz własny tytuł do ubezpieczenia (EKUZ traci ważność w dniu 18 urodzin),
- nie masz 18 lat, ani ubezpieczenia, ale jestem obywatelem Polski (EKUZ traci ważność w dniu 18 urodzin).
W innych przypadkach karta EKUZ jest może być wydana na 3 lata. To m.in. następujące sytuacje: posiadasz zatrudnienie, prowadzisz działalność gospodarczą, otrzymujesz zasiłek bądź świadczenie przedemerytalne. Jeżeli natomiast otrzymujesz rentę, masz ubezpieczenie jako członek rodziny i więcej niż 18 lat, masz ubezpieczenie jako student lub jesteś uczniem powyżej 18 roku i posiadasz własny tytuł do ubezpieczenia, wówczas EKUZ jest ważne 18 miesięcy.
W przypadku osób, które posiadają prawo do świadczeń na podstawie szczególnych uprawnień (np. ciąża, poród, status uchodźcy, posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy), EKUZ jest ważne przez 6 miesięcy, jeżeli dana osoba nie posiada ubezpieczenia.
Osoby, które nie mają ubezpieczenia, ale spełniają kryterium dochodowe do otrzymywania świadczeń z pomocy społecznej (na podstawie decyzji wójta/burmistrza), otrzymują EKUZ na okres 3 miesięcy. Osoby zarejestrowane jako bezrobotne w Urzędzie Pracy mogą otrzymać EKUZ z ważnością tylko 2 miesięcy. Ponadto kobiety, które są w okresie połogu, ale nie mają ubezpieczenia, mogą ubiegać się o EKUZ na okres 42 dni.
Podstawa prawna
- Art. 5 pkt 3 lit a) ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Art. 66 ust. 1 pkt. 17–19 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Art. 66 ust. 1 pkt. 17, 18 i 19 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
- Art. 54 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.
