Witaminy w ciąży: od kiedy powinno się brać suplementy dla ciężarnych?

Witaminy w ciąży - od kiedy brać?

Witaminy w ciąży są konieczne, gdyż dostarczenie niektórych substancji do organizmu w zwiększonych ilościach może być w tym czasie niewystarczające lub bardzo trudne. Jakie witaminy powinna suplementować kobieta w ciąży i od kiedy? Wyjaśniamy.

Jakie witaminy powinny być suplementowane w ciąży?

Ciąża jest czasem, gdy zapotrzebowanie na poszczególne składniki jest o wiele wyższe, niż poza tym okresem – potrzeba zarówno znacznie większych ilości witamin, jak i mikroelementów. Oczywiście podstawą do ich dostarczania powinna być zdrowa, zbilansowana dieta zgodna z piramidą żywienia, jednakże nie wszystkie substancje kobieta w ciąży jest w stanie dostarczyć wyłącznie w taki sposób.

Zgodne z najnowszymi zaleceniami towarzystw i instytutów ginekologicznych, w ciąży kobieta powinna przyjmować przede wszystkim kwas foliowy, witaminę D, jod oraz kwasy DHA. To podstawowe składniki, których nie powinno zabraknąć. Obecne dane wskazują także na konieczność suplementowania choliny.

Najważniejsze składniki, które należy przyjmować w ciąży

  • Jeśli chodzi o uzupełnianie podaży folianów, warto wybrać jego zmetylowaną formę, gdyż jest w założeniu lepiej przyswajalna przez organizmu (metylowany kwas foliowy jest ponadto konieczny przy mutacji genu MTHFR). Warto przy tym dostarczać dużo witamin z grupy B, m.in. witaminę B6 czy B12 – wspomagają one bowiem prawidłowy metabolizm folianów. Od niedawna rekomenduje się ponadto zażywanie zwykłego kwasu foliowego z aktywną formą folianu z resztą metylową – połączenie to zwiększa biodostępność.
  • Kolejny ważny składnik to cholina – ma ona istotny wpływ na rozwój płodu – zwłaszcza układu nerwowego, a szczególnie hipokampu (to obszar mózgu odpowiedzialny m.in. za orientację przestrzenną czy pamięć wzrokową). Cholina reguluje również pracę wątroby u matki i funkcjonowanie łożyska (stymuluje ukrwienie), dzięki czemu zmniejsza ryzyko rozwoju stanu przedrzucawkowego, który grozi nawet śmiercią matki lub dziecka. Cholina ponadto obniża poziom homocysteiny – a ta jest jednym z czynników powodujących wady rozwojowe u płodu. Wpływa ponadto korzystnie na gospodarkę lipidową, poziom aktywności genów i naprawę wadliwego DNA. Może mieć też wpływ na zmniejsza ryzyka rozwoju chorób związanych ze stresem (u dziecka), np. nadciśnienia tętniczego czy cukrzycy typu II.
  • Istotne jest również dostarczanie witaminy D – zwłaszcza od II trymestru, ale warto zacząć jej podaż już od początku ciąży. Zalecana dawka to 1500-2000 IU/dobę. Witamina D pełni ważną rolę w mineralizacji kości i zmniejsza ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego. Ma również niebagatelny wpływ na aktywność jajników i wpływa we wczesnej ciąży na jej utrzymanie. Ma ponadto długoterminowy, korzystny wpływ na rozwój dziecka.
  • Jod to kolejny ważny składnik – ma wpływ m.in. na budowę układu nerwowego dziecka i rozwój neuropsychologiczny. Jod powinien być suplementowany szczególnie u kobiet z niedoczynnością tarczycy spowodowanej niedoborem jodu – zmniejszymy wówczas ryzyko poronienia lub porodu przedwczesnego.
  • Kwasy DHA to kolejne obowiązkowe składniki, które powinna suplementować kobieta w ciąży już od samego początku. Kwasy DHA m.in. stymulują powstawanie centralnego układu nerwowego dziecka, a także siatkówki oka. Odpowiadają także za utrzymanie ciąży, gdyż redukują procesy zapalne – a te często powodują porody przedwczesne. Najlepszym źródłem kwasów DHA są tłuste ryby morskie, jednakże tych Polacy spożywają za mało – z tego powodu kobiety w ciąży powinny przyjmować te kwasy w postaci suplementu, w ilości min. 600-1000 mg na dobę.

Poza powyższymi składnikami, w przypadku stwierdzenia niedoborów – np. żelaza (jest to bardzo częste w ciąży), magnezu czy innych mikroelementów – je również należy suplementować. Niedobory żelaza np. stanowią przyczynę anemii i zwiększają ryzyko porodu przedwczesnego. Ponadto jeśli matka ma anemię, dziecko również może mieć niedokrwistość, co jest zagrożeniem dla jego życia.

Jakie wybrać witaminy dla ciężarnych?

Można się pogubić w tej liście koniecznych składników, a preparatów na rynku jest kilkadziesiąt, przy czym wiele z nich niestety zawiera niewystarczające ilości najważniejszych substancji, takich jak kwas foliowy czy kwasy DHA lub witamina D – a nawet są takie preparaty, które w ogóle tych składników nie zawierają. W ułatwieniu decyzji, jaki wybrać suplement, pomoże nasz niezależny ranking witamin dla kobiet w ciąży – wskazujemy, które suplementy są warte uwagi, a które nie spełniają podstaw zalecanych przez medyczne towarzystwa.

Od kiedy powinno się brać witaminy w ciąży?

Zgodnie z zaleceniami, witaminy powinno się przyjmować już od pierwszego dnia ciąży, przy czym jeśli chodzi o kwas foliowy, jego suplementację kobieta powinna rozpocząć już na min. 6 tygodni przed planowanym poczęciem (a najlepiej nawet 3 miesiące) – w ilości 0,4 mg na dobę. Niedobór kwasu foliowego we wczesnej ciąży może powodować powstawanie wad cewy nerwowej u płodu, zwiększać ryzyko poronienia lub porodu przedwczesnego, zwiększać ryzyko odklejania się łożyska.

Bezsporne jest suplementowanie już od początku ciąży (od początku I trymestru) witaminy D, kwasów DHA czy jodu oraz choliny. Inne witaminy również warto brać w ciąży, o czym pisaliśmy w osobnym artykule, gdyż ich niedobory mogą wyrządzić więcej szkody, niż nadmiar.